Elk jaar zijn er in België enkele duizenden Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV), kinderen en adolescenten op de vlucht, zonder verblijfsvergunning of wettelijke voogd. Zij ontvluchten een vaak dramatische situatie en komen in ons land aan na een moeizaam vluchtparcours vol breekpunten, pech, trauma's, ontberingen en mensenrechtenschendingen.

Talrijke structuren zoals het centrum van El Paso (Gembloux) vangen hen op bij hun aankomst. Internationale overeenkomsten, met name het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind, verplichten België immers om deze jongeren op te vangen tot ze meerderjarig zijn. Tijdens deze periode steken veel maatschappelijk werkers, voogden en leraren veel energie in de opbouw en opleiding van deze toekomstige volwassenen en in de ondersteuning van hun geestelijke gezondheid, of hun verblijf in België nu permanent is of niet.

Zo hebben van de 30 jongeren die de afgelopen 10 jaar meer dan 3 jaar in het centrum van El Paso hebben verbleven, er 24 een permanente verblijfsvergunning gekregen tijdens hun opvang en dit na afloop van deze administratieve avonturen. Deze reis, vol valkuilen en wendingen, brengt hen in een klimaat van voortdurende onzekerheid en angst en verhindert hen zich op de toekomst te richten en weerhoudt hen om in het heden te leven.

Een kafkaiaanse reis

Het lot van de jongsten is bijzonder zorgwekkend. Sommigen komen aan op een pre-adolescente periode waarin stabiele referentiepunten cruciaal zijn voor hun identiteitsvorming. De huidige wetgeving legt hun een reeks stappen, gesprekken, beroepen en hoorzittingen op om te proberen regularisatie te verkrijgen. Bovenal zijn er talrijke afspraken met advocaten, voogden, de Dienst Vreemdelingenzaken, het CGVS en zelfs de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen om hun situatie te analyseren en een duurzame oplossing te vinden in het belang van het kind. Zij worden in een klimaat van onzekerheid gehouden zonder te weten wat het resultaat van deze procedure zal zijn. Hoe kunnen ze investeren in een centrum, een voogd, een school als ze niet weten of ze in de toekomst in België zullen zijn? Hoe kunnen ze zich onberispelijk gedragen wanneer België hen zojuist opnieuw heeft afgewezen en hen verplicht om opnieuw de legitimiteit van hun aanwezigheid te bewijzen?

Kwetsbare toekomstige volwassenen

Wij creëren dus kwetsbare, angstige en onstabiele jonge volwassenen met als doel diegenen te selecteren die uiteindelijk het beroemde ‘recht op verblijf’ zullen verkrijgen. Zoals uit het bovenstaande voorbeeld blijkt, krijgen bijna alle NBMV die voor hun 15e jaar aankomen en die voortdurend in het opvangsysteem (FEDASIL en partners-centrum of jeugdzorg) blijven tot zij meerderjarig zijn, uiteindelijk een regularisatie, hetzij als minderjarige, hetzij als jongvolwassene. Waarom hen dan confronteren met jarenlange administratieve omzwervingen die tijd wegnemen van de tijd die ze op school, met hun vrienden, doorbrengen met leren, spelen en ontwikkelen? Waarom hen zoveel jaren in onzekerheid brengen, als ze uiteindelijk bijna allemaal hun regularisatie krijgen? Waarom overheidsgeld besteden aan het onderzoeken, analyseren en beoordelen van situaties die uiteindelijk bijna altijd positief aflopen, terwijl hetzelfde geld zou kunnen worden geïnvesteerd in de versterking van de pedagogische en psychosociale teams in de opvangcentra die hun doeltreffendheid hebben bewezen?

Onze wetgeving aanpassen voor de jongsten

We mogen aan het al beleefde geweld geen institutioneel geweld toevoegen.

Daarom verzoeken wij onze politieke leiders een lid toe te voegen aan de thans geldende wet "NBMV-procedure" van 12 september 2011, die de wet van 15/12/80 heeft gewijzigd en de artikelen 61/14 en volgende heeft ingevoegd, zodat elk kind dat vóór zijn of haar vijftiende verjaardag in België als NBMV wordt erkend, automatisch een verblijfsvergunning voor de duur van één jaar krijgt, systematisch verlengd als zijn of haar situatie niet verandert, met de garantie dat hij of zij een onbeperkte verblijfsvergunning krijgt na drie jaar ononderbroken verzorging in België (hetzij in het FEDASIL-netwerk of in het netwerk ban de jeugdzorg, hetzij opgevoed door een persoon met de Belgische nationaliteit of die legaal in België verblijft), ongeacht zijn of haar gezinssituatie.

Hoewel het Franse systeem voor de opvang van NBMV zeker zijn valkuilen kent, biedt het niettemin, dankzij artikel 21-12 van het Franse burgerlijk wetboek, een verblijfsgarantie voor minderjarigen onder de 15 jaar, via automatische toegang tot de Franse nationaliteit indien zij voortdurend door de Aide Sociale à l'Enfance of door een Frans gezin zijn verzorgd. Toch lijdt Frankrijk niet onder een extra instroom van zeer jonge NBMV wanneer de statistieken met België worden vergeleken (1)

Laten wij deze jongeren, zoals bepaald in het Verdrag inzake de rechten van het kind, een basiszekerheid bieden om zichzelf op te bouwen, zich te projecteren en meer krachtige volwassenen te worden door te investeren in een mettertijd opgebouwd educatief, relationeel en professioneel project.

(1)Volgens het jaarverslag van de Dienst Voogdij was in 2021: 41,53% van de gemelde NBMV in België 15 jaar of jonger. In dezelfde periode waren in Frankrijk, volgens de officiële statistieken (vie-publique.fr/sites/default/files/rapport/pdf/28...:) 41,22% van de gemelde NBM 15 jaar of jonger.